Umowa IT a prawo autorskie – o jakich klauzulach trzeba pamiętać?

Polska w ostatnim czasie zasłynęła z wykwalifikowanych i zaradnych specjalistów IT. Każdego roku na rynek trafiają tysiące nowych informatyków (programistów, deweloperów, testerów, projektantów itp.), którzy są entuzjastycznie przyjmowani przez krajowe i międzynarodowe firmy.

Duża część z tych młodych talentów otwiera własne firmy lub funkcjonuje jako freelancerzy, tworząc oprogramowanie dla klientów z krajów europejskich, a także z USA, Kanady, Japonii, Chin, itp. Jednak firmy, które chcą współpracować z tymi partnerami i zlecić tworzenie oprogramowania polskiej firmie informatycznej lub polskiemu freelancerowi powinny być świadome, że prawo autorskie w Polsce chroni głównie twórcę, a nie klienta. Dlatego, aby zapewnić sobie bezpieczeństwo, lepiej przestrzegać 8 podstawowych zasad:

1. Nigdy nie rozpoczynaj współpracy z informatykiem lub firmą informatyczną bez formalnej umowy. I mam tu na myśli prawdziwą umowę, w formie pisemnej, z podpisami osób, które mogą ważnie zaciągać zobowiązania w imieniu firm. Forma jest bardzo ważna, ponieważ zgodnie z polskim prawem umowy przeniesienia praw autorskich i licencji wyłącznej, które nie spełniają warunku formy pisemnej, są nieważne. Ponadto, w przypadku braku umowy, do wszelkich spraw związanych z własnością intelektualną będą miały zastosowanie polskie przepisy prawa autorskiego. Jeśli zagraniczna firma chciałaby, aby jej relacje z polskim informatykiem lub polskim software housem były poddane jej rodzimemu prawu – musi zawrzeć odpowiednie postanowienia w kontrakcie.

2. Należy pamiętać, że oprogramowanie jest utworem chronionym prawem autorskim. Dlatego należy rozważyć, czy chcesz nabyć całość praw własności intelektualnej, czy wystarczy Ci licencja. Jeśli potrzebujesz pełnego przeniesienia praw własności intelektualnej, musisz to wyraźnie zaznaczyć w umowie, w przeciwnym razie otrzymasz tylko licencję niewyłączną. A te, w wielu przypadkach, nie będą użyteczne z biznesowego punktu widzenia. Jeśli wystarczy licencja, warto uzgodnić, czy będzie ona wyłączna czy niewyłączna.

3. Przy opracowywaniu klauzuli dotyczącej praw własności intelektualnej, potocznie zwanej klauzulą IP, należy być szczegółowym i przejrzystym. Jeśli chcesz mieć nieograniczoną możliwość dekompilacji i dezasemblacji kodu binarnego, określ to w klauzuli IP. Jeśli chcesz mieć możliwość wprowadzania modyfikacji do kodu źródłowego, określ to w klauzuli IP. Jeśli chcesz udzielać sublicencji na oprogramowanie, określ to w klauzuli IP.

4. Klauzula IP powinna zawierać opis każdego sposobu, w jaki chcesz korzystać z oprogramowania, czy to na urządzeniach mobilnych, na komputerach osobistych, czy na innych urządzeniach elektronicznych, czy przez Internet (np. cloud computing). I uwierz mi, że kiedy piszę określ to w klauzuli IP to znaczy, że naprawdę, naprawdę musisz to tam umieścić. W przeciwnym razie będzie ona nieważna i może dojść do sytuacji, w której informatyk, po otrzymaniu wynagrodzenia, pozwie Cię za naruszenie jego własności intelektualnej.

5. Pamiętaj, że powinieneś wskazać ramy czasowe i zakres geograficzny licencji lub przeniesienia praw własności intelektualnej. Jeśli nie określisz tego wyraźnie w umowie, to, zgodnie z polskim prawem, będziesz miał prawo jedynie do 5-letniej licencji, która po tym czasie automatycznie wygaśnie.

6. Starannie opracuj klauzulę dotyczącą wypowiedzenia umowy. Zgodnie z polskim prawem licencjodawca może wypowiedzieć umowę licencyjną udzieloną na czas nieoznaczony z zachowaniem rocznego okresu wypowiedzenia. Jeśli nie chcesz znaleźć się w sytuacji utraty praw własności intelektualnej do oprogramowania w środku dużego projektu, upewnij się, że od samego początku jesteś odpowiednio zabezpieczony.

7. Upewnij się, że Twój partner jest zobowiązany do przekazania Ci na żądanie całej dokumentacji oprogramowania i kodu źródłowego. Możesz obwarować ten obowiązek karami umownymi.

8. Upewnij się, że masz dobrą klauzulę odszkodowawczą bez ograniczenia odpowiedzialności. Często zdarza się, że polskie firmy IT zlecają część prac programistycznych freelancerom. Nigdy nie wiadomo, czy zawrą one odpowiednie umowy ze swoimi podwykonawcami i czy legalnie nabędą prawa własności do oprogramowania, które później będą dalej sprzedawać. Zawsze istnieje ryzyko, że w przyszłości jakiś polski informatyk, którego nigdy nie poznałeś, wystąpi przeciwko Tobie z roszczeniami o naruszenie jego praw własności intelektualnej, próbując udowodnić, że to on faktycznie stworzył oprogramowanie. W takiej sytuacji klauzula odszkodowawcza pomoże Ci odzyskać koszty od Twojego partnera.

Ten artykuł w wersji angielskiej został pierwotnie opublikowany na www.legalmondo.com – międzynarodowej platformie zrzeszającej prawników z różnych jurysdykcji specjalizujących się w sprawach transgranicznych.