Przedawnienie po czterech latach

Zgodnie z Konwencją Nowojorską roszczenia o zapłatę ceny za dostarczony towar w międzynarodowej sprzedaży przedawniają się po czterech latach.

Jaki jest termin przedawnienia roszczeń o zapłatę ceny: to częste pytanie stawiane przez przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność eksportową w Unii Europejskiej lub poza nią. Może ono nastręczać szczególnych trudności, gdy strony nie zawarły w formie pisemnej umowy sprzedaży, w której wskazały prawo właściwe, a dokumentacja kontraktowa obejmuje zaledwie druk zamówienia i dowód wydania towaru.

Dotychczas kwestię prawa właściwego dla zobowiązań umownych regulowała Konwencja Rzymska z dnia 19 czerwca 1980 r. Od 17 grudnia 2009 r. do materii tej zastosowanie znajdą przepisy Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 593/2008 w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych (potocznie zwanego Rzym I). Zgodnie z art. 4 ust 1.lit. a). Rozporządzenia Rzym I w zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy, umowa sprzedaży towarów podlega prawu państwa, w którym sprzedawca ma siedzibę organu zarządzającego lub miejsce zwykłego pobytu. W szczególności zgodnie z art. 12 ust. 1 d). Rozporządzenia, ustalone w ten sposób prawo właściwe dla umowy ma zastosowanie do kwestii przedawnienia. Tym samym, w przypadku gdy sprzedającym jest spółka polska, a nabywcą spółka francuska – umową rządzi prawo polskie. Jakie zatem przepisy regulują w tym przypadku stosunek prawny?

Zgodnie z przepisem art. 554 polskiego kodeksu cywilnego roszczenia z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie przedsiębiorstwa sprzedawcy przedawniają się z upływem lat dwóch. Jednakże w przypadku kontraktów międzynarodowych. regulacja ta nie znajdzie zastosowania. W braku szczegółowych dokumentów kontraktowych (jak w sytuacji opisanej wyżej) do łączącego strony stosunku prawnego z pierwszeństwem przed kodeksem cywilnym znajdą zastosowanie przepisy Konwencji Wiedeńskiej z 11 kwietnia 1980 r. o międzynarodowej sprzedaży towarów, a ponadto przepisy Konwencji Nowojorskiej z dnia 14 czerwca 1974 r. o przedawnieniu w międzynarodowej sprzedaży towarów. W myśl przepisu art. 3 Konwencji Nowojorskiej ma ona zastosowanie przede wszystkim w sytuacji, gdy obie strony umowy sprzedaży mają siedziby w państwach będących sygnatariuszami konwencji. Jednak znajduje on zastosowanie również w przypadku, gdy normy prawa międzynarodowego prywatnego powodują, że do umowy właściwe jest prawo Państwa-sygnatariusza.

Polska jest stroną konwencji nowojorskiej. Tym samym wszystkie kontrakty międzynarodowej sprzedaży towarów poddane prawu polskiemu objęte są normami statuowanymi przez konwencję nowojorską. Nawet zatem w przypadku kontraktu polsko-francuskiego znajdzie ona zastosowanie, pomimo iż Francja nie jest sygnatariuszem konwencji. Skoro bowiem umową sprzedaży rządzi prawo polskie – to w konsekwencji stosuje się przepisy konwencyjne.

Zgodnie z przepisem art. 8 Konwencji Nowojorskiej termin przedawnienia wynosi cztery lata, a nie tak jak to przewiduje polski kodeks cywilny – dwa lata.

Inna sytuacja zachodziłaby w razie, gdyby spółka polska występowała po stronie kupującego. W taki przypadku, skoro sprzedający miałby siedzibę we Francji – to w konsekwencji umowa, w myśl przepisu art. 4 ust 1.lit. a). Rozporządzenia Rzym I, podlegałaby prawu francuskiemu. Tym samym Konwencja Nowojorska w ogóle nie znalazłaby zastosowania, a termin przedawnienia regulowany byłby wewnętrznym prawem francuskim, które – począwszy od czerwca 2008 r. – dla takiego roszczenia przewiduje termin przedawnienia pięć lat.

Podstawa prawna:

Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 593/2008 w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Dz.U. Unii Europejskiej L z 2008 r. nr 177 poz. 6)

Konwencja Wiedeńska z 11 kwietnia 1980 r. o międzynarodowej sprzedaży towarów (Dz.U.z 1997 r. Nr 45 poz.286)

Konwencja Nowojorska z 14 czerwca 1974 r. o przedawnieniu w międzynarodowej sprzedaży towarów (Dz.U. z 1997 r. Nr 45 poz.282)