Jak chronić wzór przemysłowy przed konkurencją?

W przypadku, gdy rynek oferuje tak wiele produktów tej samej lub zbliżonej jakości, czynnikiem decydującym o wyborze konkretnego urządzenia nie będą jego parametry techniczne, lecz jego wygląd zewnętrzny, który wyróżni go w gąszczu innych przedmiotów. 

Nie powinno nas więc dziwić, że przedsiębiorcy przykładają coraz większą uwagę do nowoczesnego i niekonwencjonalnego wzornictwa. A w konsekwencji chcą, aby ich wzory przemysłowe były skutecznie chronione.

Zgodnie z art. 102 ustawy prawo własności przemysłowej z dnia 30 czerwca 2000 roku: „wzorem przemysłowym jest nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, strukturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację. Wytworem jest każdy przedmiot wytworzony w sposób przemysłowy lub rzemieślniczy, obejmujący w szczególności opakowanie, symbole graficzne oraz kroje pisma typograficznego, z wyłączeniem programów komputerowych”.

Wzorami przemysłowymi są zatem m.in. opakowania, butelki, etykiety, wyroby tekstylne, meble, jak również inne sprzęty wszelkiego rodzaju.

Przedsiębiorca, który stworzył wzór przemysłowy, ma możliwość uzyskania w Urzędzie Patentowym RP ochrony w postaci prawa z rejestracji. Dzięki tej ochronie przedsiębiorca posiadać będzie wyłączne prawo korzystania z zarejestrowanego wzoru przemysłowego na całym obszarze Polski, jednakże tylko na okres do 25 lat. Dzięki prawu z rejestracji  przedsiębiorca ten może nie tylko zakazać innym podmiotom wykorzystywania, wytwarzania, podrabiania przedmiotu zawierającego jego wzór przemysłowy, ale jednocześnie ma on prawo odsprzedaży swego wzoru na rzecz innego przedsiębiorcy, czy też prawo udzielenia licencji na korzystanie z tego wzoru.

Warto wskazać, iż prawo z rejestracji wzoru przemysłowego przysługuje przedsiębiorcy wyłącznie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Przedsiębiorca, który chce rozszerzyć zasięg przysługującej mu ochrony na cały obszar Unii Europejskiej, musi złożyć tylko jeden wniosek do Urzędu Harmonizacji Rynku Wewnętrznego w Alicante, w Hiszpanii. Natomiast w wyniku zgłoszenia wzoru przemysłowego w Biurze Międzynarodowym Światowej Organizacji Własności Intelektualnej w Genewie, w Szwajcarii, przedsiębiorca ma możliwość uzyskania prawa z rejestracji we wszystkich lub w kilku z 56 państw należących do Aktu Genewskiego Porozumienia Haskiego, m.in. w całej Wspólnocie Europejskiej, U.S.A.

Udzielenie prawa z rejestracji jest możliwe wyłącznie po złożeniu przez przedsiębiorcę prawidłowo przygotowanego podania w formie formularza, który jest dostępny na stronie internetowej lub w siedzibie Urzędu Patentowego RP. Prawidłowe sporządzenie podania oraz przedkładanych do niego załączników nie jest jednakże wcale tak proste i oczywiste. Konieczne jest w tej kwestii sięgnięcie do Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 stycznia 2002 roku w sprawie dokonywania i rozpatrywania zgłoszeń wzorów przemysłowych oraz jego Załącznika nr 1. Akty te wyliczają skrupulatnie wymogi, które musi spełnić dokumentacja dotycząca wniosku o udzielenie prawa z rejestracji.

Jeżeli powyższe wymogi nie zostaną spełnione, przedsiębiorca naraża się na konieczność późniejszego poprawienia dokumentów przedłożonych Urzędowi. Wezwanie Urzędu może dotyczyć np. niewłaściwego określenia figur ilustracji, niedochowania wielkości marginesów. W konsekwencji proces rejestracji ulegnie przedłużeniu, narażając przedsiębiorcę na dodatkowe koszty.

Przedsiębiorca ubiegający się o prawo z rejestracji wzoru przemysłowego musi wraz z podaniem przedłożyć dowód uiszczenia początkowej opłaty jednorazowej w wysokości 300 zł. Po wydaniu pozytywnej decyzji w zakresie prawa z rejestracji przedsiębiorca będzie musiał natomiast uiścić opłatę za pierwszy 5-letni okres ochrony w wysokości 400 zł. Za kolejne przypadające po sobie 5-letnie okresy ochrony przedsiębiorca jest zobowiązany z kolei uiścić opłaty, których wysokość wzrasta wraz z upływem czasu trwania prawa z rejestracji. Wynoszą one odpowiednio 1000 złotych, 2000 złotych, 3000 złotych oraz 4000 złotych. Jeżeli przedsiębiorca nie uiści opłaty okresowej, udzielone mu prawo z rejestracji wygaśnie.

Pomimo iż procedura udzielenia prawa z rejestracji wiąże się z poświęceniem czasu oraz pieniędzy na przygotowanie dokumentacji, która musi spełnić wiele formalistycznych wymogów, to umożliwia ona jednakże ochronę wzoru przemysłowego przedsiębiorcy będącego efektem jego ciężkiej pracy.